Η ταινία του Παντελή Βούλγαρη, «Ψυχή Βαθιά», ήταν σημαντική για τους Καστοριανούς. Οχι επειδή ένας κορυφαίος σκηνοθέτης γύρισε μια ταινία στα μέρη τους, αλλά για το θέμα της, τον Εμφύλιο. Ο Γράμμος βάφτηκε με το αίμα πολλών Καστοριανών. Οικογένειες διαλύθηκαν, αδέρφια αλληλοσκοτώθηκαν, άνθρωποι ξενιτεύτηκαν για χρόνια. Ενα θέμα σφραγισμένο από τη σιωπή για 60 χρόνια ήρθε ξανά στην επιφάνεια.
Η ταινία είχε ήδη μια πρώτη σημαντική επίδραση στον τόπο. Οι πολίτες του Νεστορίου άφησαν πίσω τους μίση και διχασμούς χρόνων και σκάλισαν σ' ένα μνημείο του Εμφυλίου τα ονόματα των νεκρών τους και από τον Εθνικό και από τον Δημοκρατικό Στρατό. ΠΑΤΗΣΤΕ ΣΤΟΝ ΤΙΤΛΟ ΓΙΑ ΟΛΟ ΤΟ ΑΡΘΡΟ
«Δεν μπορώ παρά να είμαι ευτυχής και συγκινημένος, που η ταινία είχε τέτοια αποδοχή και τέτοιο αντίκτυπο. Που οδήγησε όχι μόνο στο να ξαναρχίσει να συζητιέται ο Εμφύλιος, αλλά και τους ανθρώπους σε συμφιλίωση, μετά από τόσα χρόνια», μας δήλωσε ο Παντελής Βούλγαρης.
Τις αντιδράσεις των ντόπιων και όσων συμμετείχαν στην ταινία κατέγραψε η φιλόλογος Μελίκα Σανταλίδου. Τις παρουσίασε χθες βράδυ σε εκδήλωση που οργάνωσε το ΤΕΙ Καστοριάς, με κεντρικό ομιλητή τον Παντελή Βούλγαρη, αλλά και προβολή της ταινίας.
Η έρευνα
* ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ ΑΝΗΣΥΧΙΑ: Από την έρευνά της διαπιστώθηκε η αρχική επιφυλακτικότητα απέναντι στον Π. Βούλγαρη και η κριτική μεταξύ των κατοίκων, για όσους θέλησαν να πάρουν μέρος στα γυρίσματα.
«Κάποιοι φίλοι μου με επέκριναν που συνεργάζομαι σε μια ταινία για τον Εμφύλιο». «Υπήρχε κόντρα στις συζητήσεις μας εκείνες τις μέρες». «Στην αρχή υπήρχε ένα πάγωμα. Οταν (ο Π. Βούλγαρης) μας είπε ότι δεν θα πάρει το μέρος του ενός ή του άλλου, αλλά θα δώσει την ανθρώπινη πλευρά του πολέμου, τότε ο πάγος έλιωσε». Κι ένας ηλικιωμένος της απάντησε: «Και ο Βούλγαρης δυσκολεύτηκε στην αρχή. Ο κόσμος ήταν κουμπωμένος, αλλά εγώ θέλω η ιστορία να μαθαίνεται, γιατί τα κρυφά δεν είναι καλά».
Οι ηλικιωμένοι που πολέμησαν στον Εμφύλιο ανησυχούσαν: «Πώς μας παρουσιάζει, κακούς όπως τόσα χρόνια;» Και άλλοι ξαφνιάστηκαν που βρέθηκε σκηνοθέτης να ασχοληθεί με τις δικές τους ζωές, των απλών ανθρώπων.
* ΔΙΧΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΣΤΑ ΓΥΡΙΣΜΑΤΑ: Τα γυρίσματα επηρέασαν τους συμμετέχοντες: «Στα διαλείμματα από τη σκηνή του στρατοδικείου στη Λιθιά, χωριζόμασταν αυτόματα σε ομάδες. Αλλού οι στρατοδίκες, με τη στολή του Εθνικού Στρατού, κι αλλού οι αντάρτες».
* Η ΝΙΚΗ ΤΟΥ ΒΟΥΛΓΑΡΗ: Για τον σκηνοθέτη δήλωσαν: «Μας κέρδισε το σενάριο και μας κατέκτησε ο άνθρωπος». Εκτίμησαν την πειθώ με την οποία έκαμπτε δισταγμούς κι επιφυλάξεις. Ετσι κέρδισε για συνεργάτες του ακόμα και πολίτες με ισχυρές προκαταλήψεις για τον Εμφύλιο.
* ΕΡΕΘΙΣΜΑ ΓΙΑ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΕΙΣ: Το 70% των ερωτηθέντων απάντησαν ότι η ταινία στάθηκε ερέθισμα για να ψάξουν για τον Εμφύλιο. «Για να καταγραφεί η ιστορική αλήθεια», «για τη διάσωση της μνήμης», «γιατί είναι τιμή για τους παππούδες μας να ιστορήσουμε τις ζωές τους», είναι κάποιες από τις απαντήσεις τους. Κάποιοι συμμετείχαν για δικούς τους λόγους: «Αν δεν ήμουν αυτός που είμαι, δεν θα έπαιρνα μέρος στην ταινία. Η οικογένειά μου υπέστη στιγματισμό και διώξεις». Και: «Η οικογένειά μου είχε άσχημες εμπειρίες από αριστερούς. Ηταν πρόκληση να παίξω τον αντάρτη σε μια ταινία που προσέγγιζε το θέμα με άλλον τρόπο απ' αυτόν που μου είχαν πει».
* ΤΕΤΑΡΤΗΣ ΓΕΝΙΑΣ ΑΝΤΑΡΤΙΣΣΑ: Η προγιαγιά της 13χρονης Αννας Παρτσάνη, που παίζει στην ταινία τη Φούλα, δηλαδή τη μικρότερη αντάρτισσα, ήταν η τραγική φιγούρα της μάνας του Εμφυλίου, που παρουσίαζε στο ντοκιμαντέρ του «Του Νεκρού Αδελφού» (2004) ο Γ. Λογοθέτης.
Ο «μάγος» της ταινίας Αντώνης Δήμου
Στην ταινία συμμετείχαν μαθητές, φοιτητές, έμποροι, εκπαιδευτικοί, ελεύθεροι επαγγελματίες, υπάλληλοι, εργάτες και συνταξιούχοι. Διέθεσαν από μία ώς 30 μέρες προσωπικού χρόνου. Κάτοικοι των χωριών διέθεσαν αντικείμενα εποχής.
Το παρατσούκλι «Ο μάγος της ταινίας» κέρδισε ο 70χρονος Αντώνης Δήμου, που διέθεσε φωτογραφική μηχανή με φυσούνα, χειροβομβίδες, μπαζούκας, σημαίες, παλιές γραφομηχανές, ποδήλατα, λάμπες και ένα μπαστούνι για τον Θανάση Βέγγο.
Εμποροι διέθεσαν αυτοκίνητα, υλοτόμοι τα μουλάρια τους, άλλοι υλικά κατασκευών και κάποιος το σπίτι του για να γυριστεί μια σκηνή λεηλασίας. Οι εθελοντές του Τμήματος Αντιμετώπισης Καταστροφών πρόσφεραν υπηρεσίες για τα μικροατυχήματα από τις πολεμικές σκηνές.
Αλλοι χόρευαν όλη μέρα για τη σκηνή χορού των ανταρτών στον Γράμμο φορτωμένοι μ' ένα οπλοπολυβόλο Μάουζερ 20 κιλών και πλήρη εξάρτυση. Οι δοκιμαστικές εκρήξεις γίνονταν στο λατομείο Μακεδνών. Στη μαθητική εστία Νεστορίου μαγειρευόταν καθημερινά το φαγητό για όλους τους συντελεστές.
ΠΗΓΗ
http://www.enet.gr/?i=news.el.texnes&id=93388
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου